Τι είναι το ηλιακό έγκαυμα και τι προκαλεί; Πρώτες βοήθειες

Του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D.

Το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί οξεία βλάβη του δέρματος από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. Οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία ( UV- B) η οποία διαπερνά την επιδερμίδα. Η έκταση του ηλιακού εγκαύματος εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος, τη διάρκεια έκθεσης στον ήλιο και την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας.

Τα ηλιακά εγκαύματα που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία και όχι από την θερμότητα (δηλαδή ηλιακά εγκαύματα παθαίνουμε και στο κρύο, στα χιόνια).

Μπορεί να κυμαίνεται από ελαφρύ μέχρι πολύ σοβαρό ανάλογα με τον τύπο του δέρματος και την έκθεση στον ήλιο. Το ηλιακό έγκαυμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για τη λεγόμενη φωτογήρανση και τον καρκίνο του δέρματος.

Οι κλινικές εκδηλώσεις του ηλιακού εγκαύματος κυμαίνονται από απλό, ήπιο ερύθημα ως οίδημα (πρήξιμο), δημιουργία φυσαλίδων και έντονο πόνο.

Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, αυτό που χρειάζεται είναι ενυδάτωση της περιοχής αλλά, παράλληλα, προστασία από μόλυνση.

Να θυμάστε πάντα, ότι ένα έγκαυμα μπορεί να είναι πολύ σημαντικό. Μη διστάσετε να καλέσετε τις πρώτες βοήθειες αμέσως.

Τα συμπτώματα ενός ηλιακού εγκαύματος

• Σε ήπιες και απλές περιπτώσεις το ηλιακό έγκαυμα θα εκδηλωθεί με ελαφρύ κοκκίνισμα του δέρματος, και πόνο.
• Αρχικά, το δέρμα γίνεται κόκκινο περίπου 2-6 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο και αισθάνεται ενόχληση. Οι μέγιστες επιδράσεις παρατηρούνται σε 12-24 ώρες.
• Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις  παρουσιάζονται σοβαρά δερματικά προβλήματα όπως κάψιμο και φουσκάλες, μαζική απώλεια υγρών (αφυδάτωση ), ηλεκτρολυτικές διαταραχές και ενδεχομένως λοίμωξη.
• Σε παραμελημένα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα και μετά από αρκετή έκθεση, ένα άτομο μπορεί να πάθει σοκ (κακή κυκλοφορία του αίματος σε ζωτικά όργανα), ακόμα και θάνατο.

Άλλα κοινά συμπτώματα είναι:

• Ρίγη
• Πυρετός
• Ναυτία ή εμετός ή και τα δύο
• Συμπτώματα σοβαρής ίωσις και πυρετό
• Φουσκάλες
• Απώλεια δέρματος σε περίπου 4-7 ημέρες μετά την έκθεση

Μερικά άτομα εμφανίζουν εξάνθημα οφείλεται σε μια κατάσταση που ονομάζεται φωτοδερματίτιδα.

Τα συμπτώματα της φωτοδερματίτιδας είναι μια ήπιο έως σοβαρό δερματικό εξάνθημα, που συνήθως εμφανίζονται μέσα σε 30 λεπτά έως πολλές ώρες της έκθεσης στον ήλιο. Το εξάνθημα μπορεί να συνοδεύεται με φαγούρα.

Πρώτες βοήθειες στο ηλιακό έγκαυμα

• Απομακρυνθείτε αμέσως απ’ τον ήλιο πηγαίνοντας στη σκιά ή σε κλειστό χώρο
• Καθαρίστε και δροσίστε την περιοχή με άφθονο καθαρό νερό.
• Βάλτε στο σημείο μια υγρή κομπρέσα και κάντε ντους κάθε δεκαπέντε λεπτά. Με αυτόν τον τρόπο θα περιορίσετε τη διείσδυση του εγκαύματος και θα ανακουφιστείτε.
• Στεγνώστε προσεκτικά με μία γάζα ή απαλή πετσέτα. Μην Τρίβετε.
• Εφαρμόστε ένα προϊόν που να βοηθάει την επούλωση, ενυδατώνοντας το δέρμα, ενώ παράλληλα προστατεύει από μικρόβια και βακτηρίδια.
• Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία 3-4 φορές την ημέρα.
• Αποφύγετε εντελώς την περαιτέρω έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

ΠΡΟΣΟΧΗ

• Να μην παραμελούμε ένα κάψιμο ακόμη και εάν έγινε πριν από 15 ημέρες.

• Να μην ξεχνάμε να ελέγχουμε το σημείο που κάηκε για τυχόν επιμόλυνση.

• Να μη χρησιμοποιείται λευκοπλάστης.

• Να μην εφαρμόζονται αντισηπτικά με χρώμα πάνω στο κάψιμο.

• Να μη χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά για την πρόληψη των επιμολύνσεων.

• Να μη χρησιμοποιείται οξυζενέ ή οινόπνευμα πάνω στην πληγή.

• Δε θα πρέπει να σπάμε τις φλύκταινες.

Yπάρχουν διάφορες θεραπείες για το ηλιακό έγκαυμα.

• Φάρμακα όπως η ασπιρίνη μπορεί να βοηθήσουν να μειώσετε τον πόνο και τη φλεγμονή ειδικά όταν αρχίσουν να τα παίρνετε νωρίς.
• Για ήπια εγκαύματα από τον ήλιο, κρύα επιθέματα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν και μπορούν να αγοραστούν σε ένα φαρμακείο. Ενυδατώστε την γάζα ή ένα μαλακό καθαρό ύφασμα. Απαλά εφαρμόστε στην περιοχή που έχει  καεί από τον ήλιο για 15-20 λεπτά. Κάντε αλλαγή ή ανανεώσετε το ύφασμα και το διάλυμα κάθε 2-3 ώρες.
• ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ βούτυρο ή λάδι ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΓΚΑΥΜΑ.
• Κάντε ένα δροσερό ντους  (όχι παγωμένο) ή μπάνιο για να απαλύνει τον πόνο.  Αποφύγετε άλατα μπάνιου, τα έλαια και τα αρώματα, διότι αυτά μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις ευαισθησίας. Αποφύγετε τρίψιμο του δέρματος ή το ξύρισμα του δέρματος. Χρησιμοποιήστε μαλακές πετσέτες να στεγνώσουν απαλά το σώμα. Μην τρίβετε.
• Χρησιμοποιήστε ένα ελαφρύ ενυδατικό, χωρίς άρωμα,  του δέρματος. Μπορεί να προμηθευτείτε από το φαρμακείο.
• Αποφύγετε τις λοσιόν που περιέχουν τοπικό αναισθητικό.
• Μείνετε μακριά από τον ήλιο.
• Μείνετε ενυδατωμένοι για την αποφυγή αφυδάτωσης.
• Πάρτε παυσίπονο για την αντιμετώπιση του πόνου του ηλιακού εγκαύματος. Αν όμως ο πόνος είναι ισχυρότερος και δεν σας ανακουφίζουν τα κλασικά παυσίπονα, επικοινωνήστε με ένα γιατρό ή πηγαίνετε στα επείγοντα.

Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια;

Εάν αισθάνεστε το ηλιακό έγκαυμα ότι είναι σοβαρό, καλέστε τον γιατρό. Αν το άτομο που έχει πάθει το έγκαυμα έχει βεβαρημένο ιστορικό με άλλες παθήσεις και παίρνει φάρμακα.

Εάν ένα άτομο με ηλιακό έγκαυμα παρουσιάζει τα παρακάτω συμπτώματα πρέπει να πάει σε τμήμα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου:

• Δριμύς πόνος
• Σοβαρές φουσκάλες
• Πονοκέφαλο
• Σύγχυση
• Ναυτία ή εμετός
• Λιποθυμία
• Οξύ πρόβλημα με μια άλλη ιατρική κατάσταση

Φροντίστε να κάνετε το συντομότερο μια εξέταση δέρματος με ψηφιακή χαρτογράφηση για να εντοπιστεί έγκαιρα μια ελιά-σπίλος που έχει αλλάξει και πρέπει να αξιολογηθεί και να παρακολουθηθεί.

Αντιμετωπίστε το έγκαυμα και μετριάστε την ζημιά που έχει επιφέρει ο ήλιος στο δέρμα ή ακόμα συντομεύστε την επούλωση και τον πόνο με την μέθοδο της φωτοδυναμικής θεραπείας.

Πηγές

American Academy of Dermatology. Sunscreens.

FDA.gov. FDA Sheds Light on Sunscreens.

MedicineNet.com. Sunburn and Sun Poisoning.

MedicineNet.com. Sun Protection and Sunscreens.

skincancer.org. Skin Cancer Facts.

WebMD.com. Sun Poisoning.

ΠΗΓΗ