ΑΛ. ΝΤΑΦΟΠΟΥΛΟΣ: Μύθοι και αλήθειες για τον ιό HPV

19|12|2022

Dr. Αλέξανδρος Νταφόπουλος M.D. Ph.D

Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΙΑΣΩ Θεσσαλίας

Μύθος: Είμαι το μόνο πρόσωπο που γνωρίζω με λοίμωξη από τον ιό HPV.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αυτή τη λάθος εντύπωση για τον ιό HPV. Η πτωχή ενημέρωση για τον ιό, καθώς και η σύγχυση μεταξύ των εννοιών της λοίμωξης από τον HPV, της εμφάνισης των κονδυλωμάτων και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, οδηγούν πολύ συχνά σε πανικό τη στιγμή της διάγνωσης. Η αλήθεια είναι ότι περίπου το 80% των σεξουαλικώς ενεργών ατόμων θα έρθουν σε επαφή με τον ιό HPV τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Επομένως ηρεμήστε, δεν συμβαίνει μόνο σε εσάς.

Μύθος: Μόνο οι άνθρωποι που έχουν συχνή εναλλαγή συντρόφων, μπορούν να κολλήσουν τον ιό HPV.

Είναι λάθος να πιστεύετε ότι μόνο οι γυναίκες που έχουν συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων βρίσκονται σε κίνδυνο από τον ιό. Σαφώς ο αυξημένος αριθμός των ερωτικών συντρόφων αυξάνει τη πιθανότητα μετάδοσης ενός σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος, περιλαμβανομένου του ιού HPV, όμως, η αλήθεια είναι ότι εφόσον υπάρχουν σεξουαλικές επαφές, ιδίως χωρίς προστασία, είναι πάντα υπαρκτός ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού, ανεξαρτήτως από των αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων.

Μύθος: Είμαι παντρεμένη και διαγνώσθηκα με HPV λοίμωξη. Ο σύζυγος μου με απατάει.

Αυτός ο μύθος είναι υπεύθυνος για μεγάλο αριθμό παρεξηγήσεων μεταξύ των ζευγαριών. Η αλήθεια είναι ότι ο ιός από τη στιγμή της λοίμωξης και μετά μπορεί να παραμείνει στο σώμα για εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια χωρίς να δίνει κανένα σημάδι για την παρουσία του. Επομένως δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε το πότε και από ποιόν μολυνθήκαμε από τον ιό.

Μύθος: Έχω κονδυλώματα. Θα εμφανίσω καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;

Τα γεννητικά κονδυλώματα προσκαλούνται από μία κατηγορία ιών HPV, που ονομάζονται ιοί χαμηλού ρίσκου. Οι ιοί αυτοί δεν ευθύνονται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και η παρουσία τους μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση γεννητικών κονδυλωμάτων, παροδικών αλλοιώσεων στο τεστ Παπανικολάου ή συνηθέστερα να μην προκαλέσουν κάποιο σύμπτωμα.

Μύθος: Έχω παθολογικό τεστ Παπανικολάου. Θα πάθω καρκίνο του τραχήλου της μήτρας;

Αυτή η παρεξήγηση εξακολουθεί, δυστυχώς, και υφίσταται και σαφώς οφείλεται στην ελλιπή ενημέρωση, αλλά και στη παραπληροφόρηση των γυναικών από μη έμπιστες πηγές ενημέρωσης. Στη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών, η λοίμωξη από τον ιο θα οδηγήσει σε μία απάντηση του ανοσιακού μηχανισμού (της άμυνας, δηλαδή του οργανισμού της), η οποία θα καταστείλει τη λοίμωξη, με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί μέσα σε μία διετία. Σε κάποιες περιπτώσεις, βέβαια, ένα παθολογικό τεστ Παπανικολάου μπορεί να σημαίνει λοίμωξη από ιό HPV υψηλού κινδύνου ή εμφάνιση προκαρκινικών αλλοιώσεων. Σε ποσοστό, περίπου, 10% των λοιμώξεων από ιούς υψηλού κινδύνου το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καταφέρνει να καταστείλει τη δράση του ογκογόνου ιού, με αποτέλεσμα σε αυτές τις περιπτώσεις να είναι πιθανή η εξέλιξη της λοίμωξης σε προκαρκινικές αλλοιώσεις ή ακόμα και σε καρκίνο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες με εμμένουσες ή υποτροπιάζουσες λοιμώξεις από ογκογόνους τύπους του ιού HPV. Περισσότερες από τις μισές γυναίκες που διαγνώσθηκαν με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους τεστ Παπανικολάου ή έχουν να εξεταστούν περισσότερο από 5 έτη. Έτσι, εάν είστε τακτική στο προληπτικό έλεγχο και εμφανίσετε ένα παθολογικό τεστ Παπανικολάου, ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να το επαναλάβετε μετά από μερικούς μήνες και σε περίπτωση που το τεστ Παπανικολάου είναι πάλι παθολογικό θα τεθείτε σε μία πιο συχνή παρακολούθηση, ενώ μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε και σε περαιτέρω έλεγχο με HPV DNA test και κολποσκόπηση.

Μύθος: Έχω κονδυλώματα, δεν θα φύγουν ποτέ;

Τα κονδυλώματα και η δυσπλασία στο τράχηλο μπορεί να επανεμφανιστούν σε κάποιες περιπτώσεις αλλά, φυσικά, όχι σε όλες. Όταν επανεμφανίζονται η επιμονή τους ποικίλει, σε κάποιες γυναίκες μπορεί να επιμείνουν αρκετά και κάποιες μπορεί να εμφανίσουν λίγα επεισόδια. Με τη πάροδο του χρόνου, το ανοσοποιητικό σας σύστημα εφόσον είναι σε καλή κατάσταση εξουδετερώνει πλήρως τον ιό σε χρονικό διάστημα που, συνήθως, δεν ξεπερνά τα δύο χρόνια. Είναι σημαντική, λοιπόν, η κατάσταση της άμυνας του οργανισμού σας, καθώς εφόσον δεν υπάρχει θεραπεία για τον HPV καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθούν τον ιό να επανεμφανίζεται και να προκαλεί αλλοιώσεις.

Μύθος: Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν τεστ Παπανικολάου.

Είναι συχνό φαινόμενο γυναίκες οι οποίες ολοκληρώνουν την οικογένεια τους ή γυναίκες που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση να διακόπτουν το προληπτικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου. Ο κίνδυνος που προκύπτει είναι σημαντικός, καθώς μία στις τέσσερις περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και πάνω από 40% των θανάτων που οφείλονται στο καρκίνο του τραχήλου της μήτρα παρατηρούνται σε γυναίκες ηλικίας 65 ετών και άνω. Η επίσκεψη στο γυναικολόγο σας πρέπει να είναι τακτική και να μην σταματά όταν έχετε, πλέον, ολοκληρώσει την οικογένεια σας. Εάν στην ηλικία των 65 ετών έχετε ένα ιστορικό σωστής παρακολούθησης από το γυναικολόγο σας και φυσιολογικά αποτελέσματα στα τρία τουλάχιστον τεστ Παπανικολάου, τότε, ίσως, ο γυναικολόγος σας ενημερώσει ότι πλέον δεν χρειάζεται screening για τον ιό.

Μύθος: Έχω παθολογικό τεστ Παπανικολάου, άρα πρέπει να ελεγχθεί και ο σύντροφος μου.

Παρόλο που ακούγεται λογικό κάτι τέτοιο δεν συστήνεται να γίνεται. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα διαγνωστικά μέσα για να ελέγξουμε το σύντροφο και ο καλύτερος τρόπος προστασίας εξακολουθεί να είναι η χρήση προφυλακτικού. Εάν έχετε εξωτερικά γεννητικά κονδυλώματα ο σύντροφος θα μπορούσε να αναζητήσει ιατρική ενημέρωση και προληπτικό έλεγχο, ενώ εάν εμφανίσει αλλοιώσεις στη γεννητική του περιοχή, τότε θα πρέπει να ελεγχθεί από έναν ειδικό.

Μύθος: Χρησιμοποιώ πάντα προφυλακτικό, άρα δεν έχω κίνδυνο να κολλήσω το ιό HPV.

Δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια. Η σωστή και συνεχής χρήση του προφυλακτικού είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μετάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, που μεταδίδονται μέσω υγρών του σώματος (όπως η γονόρροια και ο ιός HIV), αλλά είναι λιγότερο αποτελεσματική στη μετάδοση νοσημάτων που γίνεται μέσω επαφής του δέρματος με το δέρμα (όπως ο ιός HPV και ο έρπης των γεννητικών οργάνων). Ο λόγος είναι ότι απλά τα προφυλακτικά δεν καλύπτουν πλήρως τη γεννητική περιοχή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης. Παρόλα αυτά, είναι αποδεδειγμένο ότι η σωστή και συνεχής χρήση του προφυλακτικού, μειώνει σημαντικά το κίνδυνο μετάδοσης του ιού HPV και για αυτό το λόγο θα πρέπει να αποτελεί πάγια τακτική σε οποιαδήποτε νέα σεξουαλική σχέση. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν προσδιορίσει την αύξηση του κινδύνου μόλυνσης από τον ιο HPV κατά 15-25% με κάθε νέο σεξουαλικό σύντροφο.