Διατροφή στην εγκυμοσύνη: Κι όμως, το βάρος ρυθμίζεται

Frezyland

Ακούγεται οξύμωρο αλλά, θεωρητικά, η εγκυμοσύνη μπορεί να αποτελέσει μια περίοδο κατά την οποία η γυναίκα μπορεί να χρειαστεί να ρυθμίσει το βάρος της.  Η ρύθμιση βάρους όμως δεν ταυτίζεται πάντα με την απώλεια κιλών. Ιδιαιτέρως κατά την κύηση η αύξηση του βάρους είναι μια φυσιολογική εξέλιξη του ανθρώπινου σώματος με βαθιές ρίζες στην εξελικτική διαδικασία του ανθρώπινου είδους. Φανταστείτε ότι η αποθήκευση λίπους κατά την κύηση προορίζεται τόσο για την ανάπτυξη του εμβρύου όσο και για την εξυπηρέτηση των ενεργειακών αναγκών του θηλασμού, δηλαδή την παραγωγή γάλακτος. Φυσικά αυτό δεν θα πρέπει να παρερμηνεύεται και θα ήταν σωστό να γνωρίζουμε ότι η ρύθμιση του σωματικού βάρους κατά την κύηση γίνεται απαραίτητη όταν συνυπάρχει παχυσαρκία, σε καμία περίπτωση όμως δεν μιλάμε για απώλεια βάρους.

Ο κυριότερος λόγος για αυτό βασίζεται στο γεγονός ότι ένας αυξημένος δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ≥30Kg/m2) κατά την κύηση πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο για την υγεία της μητέρας (διαβήτης κυήσεως, υπέρταση, προεκλαμψία, καισαρική), μειώνει την πιθανότητα εδραίωσης του θηλασμού αλλά και αυξάνει την πιθανότητα μακροσωμίας και προωρότητας του βρέφους.

Βάσει των πιο πρόσφατων επικυροποιημένων οδηγιών του Institute of Medicine (ΙΟΜ) για τη διαχείριση του σωματικού βάρους κατά την κύηση στην οποία συνυπάρχει παχυσαρκία (ΔΜΣ ≥30Kg/m2) η αύξηση του βάρους συστήνεται να κυμαίνεται μεταξύ 5-9kg σε ολόκληρη την κύηση. Ο στόχος αυτός αν και αποτελεί μια τεκμηριωμένη σύσταση έχει δεχθεί αρκετή κριτική από πληθώρα επιστημονικών φορέων συμπεριλαμβανομένου και του Αμερικανικού Κολλεγίου Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (ACOG) κυρίως λόγω της έλλειψης πρακτικών οδηγιών για την εφαρμογή του.

Ανεξαρτήτως όμως της επιστημονικής “διαμάχης” είναι αποδεκτό και επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η υπερβολική λήψη βάρους κατά την κύηση, ακόμα και σε μια γυναίκα η οποία ξεκίνησε την κύηση της με υγιή ΔΜΣ (19.5-25.5 Kg/m2), αποτελεί αιτία τόσο των παραπάνω μαιευτικών επιπλοκών όσο και της διατήρησης των περιττών κιλών και μετά την κύηση.

Η κύηση είναι μια περίοδος κατά την οποία συνήθως οι γυναίκες έχουν ενισχυμένο κίνητρο και είναι πιο δεκτικές σε αλλαγές οι οποίες σχετίζονται με συμπεριφορές υγείας όπως για παράδειγμα η διακοπή καπνίσματος ή η κατανάλωση αλκοόλ. Η κύηση  μπορεί να αποτελέσει παράθυρο ευκαιρίας για βελτίωση των διατροφικών συνηθειών οι οποίες θα παραμείνουν και μεταγεννητικά. Η ρύθμιση του βάρους κατά την κύηση θα πρέπει να βασιστεί σε 3 πυλώνες. Ο πρώτος είναι η φυσική δραστηριότητα για την οποία έχουν αποφανθεί τόσο η ACOG όσο και το Βασιλικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (RCOG).

Η σύστασή τους είναι 30 λεπτά ήπιας αερόβιας φυσικής δραστηριότητας 5 ημέρες την εβδομάδα, εφόσον ο μαιευτήρας-γυναικολόγος το επιτρέπει και εφόσον δεν συντρέχουν ιατρικοί λόγοι που να απαγορεύουν τη συγκεκριμένη άσκηση. Ο δεύτερος είναι η διατροφική εκπαίδευση η οποία θα πρέπει να γίνεται από διαιτολόγο και να έχει μια συχνότητα παρακολούθησης. Μολονότι η διατροφική εκπαίδευση είναι μια διαδικασία χρονοβόρα η οποία απαιτεί κίνητρο και δέσμευση, η εφαρμογή της θα βοηθήσει την έγκυο να ξεφύγει από το «στενό μονοπάτι της θερμίδας» και να αποκτήσει ικανότητες γνώσης βάσει των οποίων θα κάνει καλύτερες διατροφικές επιλογές.

Απλά παραδείγματα αποτελούν η αποφυγή των υπέρ-επεξεργασμένων τροφών (τροφές με προσθήκη ζάχαρης, επεξεργασμένο λίπος και αλάτι), η κατανόηση της διατροφικής σήμανσης των επεξεργασμένων τροφών, η μεριδοποίηση των τροφών ανά ομάδα τροφίμου, η επιλογή πυκνών θρεπτικά τροφών, η κάλυψη των ημερήσιων διατροφικών στόχων π.χ. 3 μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως και η οργάνωση των γευμάτων.

Ως τρίτο πυλώνα, επιγραμματικά αξίζει να αναφέρουμε ότι ο συνδυασμός άσκησης και διατροφής φαίνεται ότι έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στη ρύθμιση του βάρους σε υπέρβαρες και παχύσαρκες εγκύους. Ο Artal και οι συνεργάτες έδειξαν ότι ο συνδυασμός άσκησης και διατροφής μείωσε το συνολικό βάρος κύησης σε 96 παχύσαρκες εγκυμονούσες με διαβήτη κυήσεως. Αντίστοιχα, σε μια σουηδική μελέτη ο Claesson et al. έδειξαν ότι η εφαρμογή ενός εβδομαδιαίου προγράμματος κινητοποίησης κινήτρου (συνεδρίες υπό μορφή διαλόγου με θέματα διατροφής, υγείας) σε συνδυασμό με υδρο-αεροβική άσκηση σε 155 παχύσαρκες εγκύους τις βοήθησε να μη λάβουν περισσότερα από 7Κg συνολικά κατά την κύηση χωρίς αυτό να επηρεάσει τον τοκετό και το βρέφος.

Προφανώς η ρύθμιση του βάρους κατά την κύηση είναι πολύπλοκη διαδικασία η οποία απαιτεί συνεχόμενη υποστήριξη, τακτική παρακολούθηση ώστε να εξασφαλίζεται η επαρκής ανάπτυξη του εμβρύου και χρειάζεται πολυδύναμη ομάδα επαγγελματιών υγείας οι οποίοι να αναγνωρίζουν τα εμπόδια που συναντά η έγκυος στην προσπάθειά της για τη διαχείριση του βάρους και ταυτόχρονα να ενισχύουν θετικά  τα κίνητρά της. Έχοντας κατά νου ότι η κύηση είναι ξεχωριστή περίοδος για τη γυναίκα, η διαχείριση του βάρους της δεν θα πρέπει να επισκιάζει αυτή τη μοναδικότητα αλλά να συμβάλλει θετικά σε μια ήρεμη και ασφαλή κύηση.

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Buschur E, Kim C. Guidelines and interventions for obesity during pregnancy. Int J Gynaecol Obstet. 2012;119(1):6-10. doi:10.1016/j.ijgo.2012.04.025
• Rasmussen KM, Yaktine AL, Institute of Medicine (U.S.) Weight Gain During Pregnancy: Reexamining the Guidelines. Washington, DC: National Academies Press; 2009. Committee to Reexamine IOM Pregnancy Weight Guidelines.
• Artal R, Catanzaro RB, Gavard JA, Mostello DJ, Friganza JC .A lifestyle intervention of weight-gain restriction: diet and exercise in obese women with gestational diabetes mellitus. Appl Physiol Nutr Metab. 2007 Jun; 32(3):596-601.
• Claesson IM, Sydsjö G, Brynhildsen J, et al. Weight gain restriction for obese pregnant women: a case-control intervention study. BJOG. 2008;115(1):44-50. doi:10.1111/j.1471-0528.2007.01531.x
• http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=diatrofikoi-odigoi-gynaikes