ΔΙΚΟΚΚΟ ΣΙΤΑΡΙ: Διατροφική αξία και οφέλη
Γράφει ο Χρήστος Παπαβαγγέλης | Διαιτολόγος
Τα προϊόντα ολικής αλέσεως είναι ευρέως γνωστά, διότι αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής Διατροφής και επειδή είναι ελάχιστα επεξεργασμένα και διατηρούν όλα τα μέρη των καρπών τους, προσφέρουν πολλά ευεργετικά θρεπτικά συστατικά. Τα τελευταία χρόνια, το δίκοκκο σιτάρι έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των καταναλωτών, οι οποίοι το εντάσσουν συχνότερα στις διατροφικές τους συνήθειες.
Το δίκοκκο σιτάρι, γνωστό και ως ζέα ή ζεία (triticum dicoccum), αποτελεί ένα από τα πρώτα είδη σιτηρών που καλλιεργήθηκαν κατά την αρχαιότητα για τη διατροφή του ανθρώπου. Είναι ένα είδος δημητριακού, όπως άλλα είδη σιτηρών (π.χ. μαλακό σιτάρι, σκληρό σιτάρι, κριθάρι, βρώµη).
Ποιοτικά χαρακτηριστικά
Στο δίκοκκο σιτάρι, το περίβλημα του καρπού (λέπυρα) παραμένει προσκολλημένο στο σπόρο, δεν απομακρύνεται κατά τη διάρκεια του θερισμού και του αλονισμού και εξαιτίας αυτού ονομάζεται ντυμένο, ιδιότητα που του επιτρέπει να διατηρεί ποικίλα θρεπτικά συστατικά. Είναι ιδιαίτερα δημοφιλές για την ικανότητα του να αναπτύσσεται σε άγονα εδάφη με υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, χαρακτηριστικό που το κάνει κατάλληλο για βιολογική ή βιώσιμη γεωργία.
Έρευνες αναφέρουν ότι είναι ποιοτικά ανώτερο σε σύγκριση με το εμπορικά διαθέσιμο σιτάρι και το σκληρό σιτάρι. Γι’ αυτό και σε ορισμένα μέρη του πλανήτη στα παραδοσιακά φαγητά, προτιμάται ως βάση το δίκοκκο σιτάρι, λόγω των καλύτερων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών που προσδίδει σε γεύση, υφή και οσμή. Επίσης, παρουσιάζει μια ποικιλία βιοδραστικών ενώσεων ανάλογα με τη γεωγραφική θέση και την εποχή που καλλιεργείται.
Θρεπτική αξία
Το δίκοκκο σιτάρι έχει υψηλή θρεπτική αξία και αναγνωρίζεται ως ένα πολύ υγιεινό δημητριακό. Συγκεκριμένα, αποτελεί πηγή θρεπτικών συστατικών, όπως
πρωτεΐνες (11,2-22,7%), φυτικές ίνες, μέταλλα, βιοδραστικές ενώσεις, ενώ παράλληλα είναι φτωχό σε λιπαρά και γλουτένη.
Οι έρευνες δείχνουν ότι συμβάλλει σημαντικά στην πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών, μιας και περιέχει υψηλότερες συγκεντρώσεις σεληνίου, ψευδαργύρου και φωσφόρου σε σύγκριση με άλλα είδη σίτου. Ακόμα, το αλεύρι από δίκοκκο σιτάρι περιέχει μαγνήσιο, μαγγάνιο, βιταμίνη Α και βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως η νιασίνη.
Διατροφικές ιδιότητες & θετικές επιδράσεις στην υγεία
– Πηγή φυτικών ινών
Είναι πηγή φυτικών ινών, οι οποίες έχουν ευεργετικά αποτελέσματα. Οι μελέτες δείχνουν ότι η δίαιτα που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες σχετίζεται με μείωση της γλυκόζης και της χοληστερόλης στο αίμα και με καρδιοπροστατευτική επίδραση. Ακόμα, αυξάνουν το αίσθημα του κορεσμού και βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, στην πρόληψη δυσκοιλιότητας και τη διατήρηση υγιούς εντερικής μικροχλωρίδας.
-Χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης
Το άμυλο που περιέχει φαίνεται να πέπτεται πιο αργά και έχει συσχετισθεί με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η κατανάλωση δίαιτας με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη έχει προστατευτικό ρόλο ενάντια στην ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2, διότι συμβάλλει στην καλή ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα, οπότε το δίκοκκο σιτάρι είναι κατάλληλο και για τους διαβητικούς. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τους Yenagi et al. έδειξε ότι οι διαβητικοί ασθενείς που ενσωμάτωσαν στη συνήθη διατροφή τους το αλεύρι από δίκοκκο σιτάρι για 6 εβδομάδες, μείωσαν κατά 11% τα επίπεδα των λιπιδίων, των τριγλυκεριδίων και της LDL χοληστερόλης και είχαν οριακή μείωση των επιπέδων της γλυκόζης νηστείας στο αίμα. Ακόμα, τα τρόφιμα που παρασκευάζονται από το δίκοκκο σιτάρι μπορούν να θεωρηθούν υπογλυκαιμικά.
-Αντιοξειδωτική δράση
Είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες, καροτενοειδή όπως η λουτεΐνη, φυτοστερόλες και σελήνιο, που έχουν αντιοξειδωτική επίδραση. Επίσης, οι βιοδραστικές αυτές ενώσεις εμφανίζουν αντιμικροβιακές και ανοσορυθμιστικές ιδιότητες.
Συνοψίζοντας, το δίκοκκο σιτάρι δικαιολογημένα αποτελεί ένα δημοφιλές δημητριακό, μιας και έχει υψηλή διατροφική αξία και παρέχει πολλαπλά οφέλη στην υγεία.
