Υστερεκτομή – Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Υστερεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται το όργανο της μήτρας με σκοπό τη θεραπεία ποικίλων γυναικολογικών παθήσεων.
Αναλόγως της αιτίας της υστερεκτομής σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητη και η αφαίρεση των εξαρτημάτων (σαλπίγγων και ωοθηκών).
Η υστερεκτομή σε αναπαραγωγική ηλικία προϋποθέτει η ασθενής να έχει ολοκληρώσει τον οικογενειακό της προγραμματισμό, καθώς η επέμβαση αυτή αποκλείει το ενδεχόμενο σύλληψης.
Επίσης η αφαίρεση συνεπάγεται τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως όταν αυτή ακόμη υφίσταται. Ωστόσο δεν επιφέρει καμία ορμονική αλλαγή καθώς οι γυναικείες ορμόνες εκκρίνονται από τις ωοθήκες και όχι από τη μήτρα.
Η επέμβαση ως επί το πλείστον διενεργείται λαπαροσκοπικά (ενδοσκοπικά).
Πότε ενδείκνυται η υστερεκτομή;
Η υστερεκτομή διενεργείται για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων και καταστάσεων που σχετίζονται με το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, όπως:
- Ινομυώματα μήτρας, συνοδευόμενα από άλγος, αιμορραγία ή άλλα προβλήματα
- Μη φυσιολογική και ανεξέλεγκτη κολπική αιμορραγία ή μητρορραγία
- Υπερπλασία ενδομητρίου
- Πρόπτωση μήτρας (προαιρετικό)
- Χρόνιο πυελικό άλγος ή φλεγμονή
- Εκτεταμένη αδενομύωση που συνοδεύεται με αιμορραγίες
- Καρκίνος του τραχήλου, του ενδομητρίου ή των ωοθηκών
Είδη Υστερεκτομής
Υπάρχουν διάφορα είδη υστερεκτομής ανάλογα με την πάθηση, την ηλικία της ασθενούς αλλά και την κατάσταση του υπολοίπου γεννητικού συστήματος.
Τα κύρια είδη υστερεκτομής είναι:
Ολική Υστερεκτομή
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η ολική υστερεκτομή περιλαμβάνει τόσο την αφαίρεση του σώματος της μήτρας, όσο και του τραχήλου.
Προϋποθέτει τη διάνοιξη και στη συνέχεια συρραφή του κόλπου ενώ δεν επιφέρει καμία ορμονική αλλαγή αφού οι ωοθήκες, οι οποίες παράγουν τις γυναικείες ορμόνες, δεν επηρεάζονται.
Ολική Υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων
Η αφαίρεση του σώματος της μήτρας, του τραχήλου, των ωοθηκών και των σαλπίγγων ονομάζεται ολική υστερεκτομή μετά των εξαρτημάτων.
Όταν αυτή πραγματοποιείται ενώ η ασθενής έχει ακόμη περίοδο οδηγεί άμεσα σε εμμηνόπαυση.
Ριζική Υστερεκτομή
Η ριζική υστερεκτομή αφορά στην αφαίρεση της μήτρας, των εξαρτημάτων αλλά και ιστών γύρω από τη μήτρα όπως των παραμητρίων και τμήματος του κόλπου.
Η συγκεκριμένη επέμβαση πραγματοποιείται μόνο σε περιπτώσεις καρκίνου του γεννητικού συστήματος.
Υφολική Υστερεκτομή
Η υφολική (μερική) υστερεκτομή αποτελεί την πιο απλή μορφή υστερεκτομής, η οποία ενδείκνυται σε καλοήθεις παθήσεις και περιλαμβάνει την αφαίρεση του σώματος της μήτρας και τη διατήρηση του τραχήλου.
Τα πλεονεκτήματα της υφολικής υστερεκτομής είναι τα εξής:
- Σύντομη χρονική διάρκεια επέμβασης
- Μικρότερος κίνδυνος επιπλοκών
- Μη διάνοιξη του κόλπου
- Ιδανική σε περίπτωση συνδυασμού με επέμβαση πρόπτωσης
Η μη αφαίρεση του τραχήλου συνεπάγεται τη συνέχιση του τακτικού ελέγχου με τεστ Παπ και τεστ HPV.
Χειρουργικές τεχνικές υστερεκτομής
Λαπαροσκοπική Υστερεκτομή
Η ενδοσκοπική (λαπαροσκοπική ή ρομποτική) μικροχειρουργική αφαίρεση της μήτρας αποτελεί στις μέρες μας την τεχνική πρώτης επιλογής αφού εξασφαλίζει μέγιστη χειρουργική ακρίβεια και ασφάλεια με ταυτόχρονα ελάχιστη επιβάρυνση της ασθενούς.
Περιλαμβάνει την πραγματοποίηση της επέμβασης μέσω πολύ μικρών οπών και με τη χρήση ενδοσκοπικής κάμερας, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό την επιβάρυνση και τις πιθανές επιπλοκές της ανοιχτής τομής.
Η ανώδυνη λαπαροσκοπική υστερεκτομή Sans douleour αποτελεί την πιο μοντέρνα εκδοχή της ενδοσκοπικής αφαίρεσης μήτρας. Περιλαμβάνει ειδικές χειρουργικές μεθόδους και συνδυασμό κατάλληλης γενικής και τοπικής αναισθησίας με σκοπό την ελαχιστοποίηση του μετεγχειρητικού πόνου, δίνοντας τη δυνατότητα στην ασθενή να επιστρέψει σπίτι της την ίδια κιόλας μέρα.
Κοιλιακή Υστερεκτομή
Η ανοιχτή τομή χρησιμοποιείται σε λίγες μόνο περιπτώσεις και μόνο όταν η ενδοσκοπική οδός αντενδείκνυται ή είναι αδύνατη. Αυτό συμβαίνει σε ορισμένα ογκολογικά περιστατικά (π.χ. καρκίνος ωοθηκών) αλλά και σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων ευρημάτων (π.χ. ινομύωμα μεγαλύτερο των 20εκ.).
Η εκτέλεση της γίνεται με τη βοήθεια εγκάρσιας χαμηλής τομής στο ύψος του άνω τμήματος της ήβης ή επιμήκους μέσης τομής κάτω από τον ομφαλό.
Κολπική Υστερεκτομή
Η εφαρμογή της συγκεκριμένης τεχνικής γίνεται διακολπικά, με μία μικρή τομή στον κόλπο. Πραγματοποιείται συνήθως σε ασθενείς, στις οποίες έχει προηγηθεί φυσιολογικός τοκετός και στις οποίες απαιτείται μόνο η αφαίρεση της μήτρας.
Στα θετικά της μεθόδου περιλαμβάνεται η απουσία εμφανούς τομής. Την ίδια στιγμή ωστόσο η πρόσβαση σε ωοθήκες και σάλπιγγες καθίσταται τεχνικά δύσκολη.
Πιθανές Επιπλοκές
Η υστερεκτομή αποτελεί μία από τις πιο ασφαλείς χειρουργικές επεμβάσεις. Μέσω της ενδοσκοπικής οδού και με την κατάλληλη χειρουργική εξειδίκευση του γιατρού η πιθανότητα επιπλοκών γίνεται εξαιρετικά μικρή. Ακόμη και όταν αυτές προκύψουν αντιμετωπίζονται χωρίς κανέναν κίνδυνο για τις ασθενείς.
Ανάρρωση μετά από υστερεκτομή
Ο χρόνος αποθεραπείας και επαναφοράς στις κανονικές δραστηριότητες εξαρτάται από τον τύπο του χειρουργείου:
- Λαπαροσκοπική υστερεκτομή: Ανάρρωση σε 1-2 μέρες
- Κολπική υστερεκτομή: Ανάρρωση σε 5 μέρες
- Κοιλιακή υστερεκτομή: Ανάρρωση σε 20 μέρες
Για τέσσερις εβδομάδες μετά τη χειρουργική επέμβαση, η ασθενής καλό θα ήταν να αποφεύγει σημαντική σωματική επιβάρυνση, άρση βάρους άνω των 10 κιλών καθώς και τις σεξουαλικές επαφές προκειμένου να μην προκύψουν μετεγχειρητικοί πόνοι ή κοιλιακή δυσφορία.
Υστερεκτομή και εμμηνόπαυση
Όταν μία γυναίκα, η οποία έχει περίοδο, υποβάλλεται σε υστερεκτομή, παύει να έχει έμμηνο ρύση. Αυτό συμβαίνει διότι αφαιρείται το όργανο, το οποίο αιμορραγεί ανταποκρινόμενο στον ορμονικό κύκλο.
Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει πως το αίμα συσσωρεύεται κάπου, ούτε πως η ασθενής μπαίνει στην εμμηνόπαυση. Αυτό θα εξαρτηθεί από το εάν μαζί με τη μήτρα θα αφαιρεθούν και οι ωοθήκες, οι οποίες παράγουν τις γυναικείες ορμόνες.
Εάν η υστερεκτομή δεν συνοδεύεται από απομάκρυνση των ωοθηκών, δεν θα εμφανιστεί κανένα σύμπτωμα εμμηνόπαυσης. Η αφαίρεση και των δύο ωοθηκών συνεπάγεται την άμεση είσοδο της ασθενούς στην εμμηνόπαυση.
Συχνές ερωτήσεις
1. Πόσο καιρό θα πρέπει να μείνω στο νοσοκομείο μετά από επέμβαση υστερεκτομής;
Η παραμονή σας στο νοσοκομείο εξαρτάται από τη μέθοδο της υστερεκτομής και τη μετεγχειρητική σας πορεία.
Μετά από ενδοσκοπική (λαπαροσκοπική, ρομποτική) ή κολπική υστερεκτομή οι ασθενείς είναι σε θέση να επιστρέψουν στο σπίτι τους την ίδια ή την επόμενη μέρα της επέμβασης. Οι κοιλιακές υστερεκτομές απαιτούν συνήθως 3 εώς 4 διανυκτερεύσεις στο νοσοκομείο.
2. Κατά πόσο επηρεάζεται η σεξουαλική ζωή της γυναίκας έπειτα από υστερεκτομή;
Η υστερεκτομή επιτρέπει τη συνέχιση της σεξουαλικής ζωή της ασθενούς μετά την ανάρρωση χωρίς προβλήματα.
Σε περίπτωση υφολικής υστερεκτομής άλλωστε δεν επέρχεται καμία αλλαγή στον κόλπο ενώ σε περίπτωση ολικής υστερεκτομής γίνεται μία μικρή διάνοιξη προκειμένου να αφαιρεθεί ο τράχηλος.
Και στις δύο περιπτώσεις η αίσθηση τόσο για την ασθενή όσο και για τον σύντροφο παραμένει η ίδια.
3. Χρειάζεται να κάνω τεστ Παπανικολάου αν έχω υποβληθεί σε υστερεκτομή;
Αν δεν έχει γίνει αφαίρεση του τραχήλου σας ο προληπτικός έλεγχος για καρκίνο τραχήλου μήτρας συνεχίζεται κανονικά.
Ακόμη και σε περίπτωση ολικής αφαίρεσης και αναλόγως την ένδειξη υπάρχει περίπτωση ο έλεγχος με τεστ Παπ να συνεχίσει να είναι απαραίτητος.
4. Υπάρχουν εναλλακτικές χειρουργικές επεμβάσεις αντί της υστερεκτομής;
Αναλόγως του προβλήματος, ενδέχεται εναλλακτικές συντηρητικές θεραπείες να μπορούν να αντικαταστήσουν τη χειρουργική επέμβαση.
Οι δυνατότητες αυτές θα πρέπει πάντα να συζητώνται με τον υπεύθυνο ιατρό πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης.
5. Μετά την αφαίρεση της μήτρας τι γίνεται με το κενό, το οποίο προκύπτει μέσα στην κοιλιά;
Ο χώρος, ο οποίος προκύπτει μετά την αφαίρεση της μήτρας, καταλαμβάνεται μετά την επέμβαση από τις ελεύθερες έλικες του εντέρου χωρίς αυτή η αλλαγή να γίνεται αισθητή από την ασθενή.
