Κολπική μαρμαρυγή: Γιατί πρέπει να την αντιμετωπίζουμε έγκαιρα;

Μια μορφή καρδιακής αρρυθμίας, που προκαλεί ανησυχία με το άκουσμά της, θεωρείται όχι απλώς θεραπεύσιμη, αλλά ιατρική ρουτίνα.

H κολπική μαρμαρυγή είναι μία αρρυθμία των κόλπων, δηλαδή των άνω κοιλοτήτων της καρδιάς, που προκαλεί γρήγορο και άρρυθμο καρδιακό παλμό. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλεί έντονα συμπτώματα, όμως παράλληλα είναι υπεύθυνη για μια σειρά δυσμενών επιπτώσεων.

Λόγω της μη ικανοποιητικής προώθησης του αίματος μπορεί να δημιουργηθούν θρόμβοι στον αριστερό κόλπο της καρδιάς, οι οποίοι με την κυκλοφορία μπορεί να αποσπαστούν και να εμφράξουν περιφερικές αρτηρίες, συνήθως του εγκεφάλου, προκαλώντας το γνωστό μας αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επιπρόσθετα, η αρρυθμία αυτή σχετίζεται, πιθανότατα με άμεση αιτιολογική σχέση, με καρδιακή ανεπάρκεια, επανειλημμένες νοσηλείες, επιδείνωση της νοητικής λειτουργίας και άνοια.

Οι πρωταρχικοί στόχοι της θεραπείας, εκτός από την αντιμετώπιση συνοδών παθολογικών καταστάσεων, πρέπει να είναι η πρόληψη της δημιουργίας εγκεφαλικών επεισοδίων με χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων και η αντιμετώπιση της γρήγορης καρδιακής συχνότητας με προσπάθεια επαναφοράς της σε πιο φυσιολογικά επίπεδα ή με σταμάτημα της αρρυθμίας και προσπάθεια αποκατάστασης του φυσιολογικού ρυθμού.

Οι μέχρι τώρα κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων με αντιπηκτικά είναι πραγματικά σωτήρια για τη ζωή των ασθενών.

Τα τελευταία 10 χρόνια έχουν εισαχθεί στη θεραπευτική τα νεότερα αντιπηκτικά φάρμακα, τα οποία έχουν πιο σταθερή αντιπηκτική δράση από τα παλαιότερα κουμαρινικά αντιπηκτικά, καθώς δεν χρειάζεται συχνός αιματολογικός έλεγχος της αντιπηκτικής δράσης για τη ρύθμιση της δόσης τους, δεν έχουν ιδιαίτερους περιορισμούς στη διατροφή και στη συγχορήγηση άλλων φαρμάκων και προκαλούν πολύ λιγότερες σοβαρές αιμορραγικές επιπτώσεις, όπως οι ενδοκράνιες αιμορραγίες.

Πρόσφατα είχαμε τη δημοσίευση μιας μεγάλης πολυκεντρικής, τυχαιοποιημένης κλινικής μελέτης (ΕΑST AFNET 4), η οποία έδειξε ότι αν η κολπική μαρμαρυγή αντιμετωπίζεται αμέσως μετά τη διάγνωσή της με επισταμένη προσπάθεια διατήρησης του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού, ακόμα και αν ο ασθενής δεν έχει ιδιαίτερα συμπτώματα, η προσπάθεια αυτή έχει μακροπρόθεσμα θετική επίδραση σε σκληρούς δείκτες, όπως ο θάνατος από καρδιαγγειακά αίτια, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια και το οξύ στεφανιαίο επεισόδιο.

Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση με σκοπό την εξάλειψη της κολπικής μαρμαρυγής, χωρίς καθυστέρηση, από τη στιγμή της διάγνωσης, ακόμα και σε ασθενείς που δεν έχουν έντονα συμπτώματα ή είναι εντελώς ασυμπτωματικοί. Η αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού μπορεί να γίνει με φαρμακευτική αγωγή ή με την επέμβαση κατάλυσης (ablation).

H επέμβαση κατάλυσης είναι μία ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που γίνεται με απλή παρακέντηση στην περιοχή των μηριαίων φλεβών και σαν σκοπό έχει τη θεραπεία σε περιοχές των κόλπων που είναι υπεύθυνες για την κολπική μαρμαρυγή.

Όλες οι μέχρι σήμερα κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η θεραπεία με κατάλυση σε σύγκριση με τη θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή είναι πολύ αποτελεσματικότερη στην αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού.

Εκτός του ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής, επειδή εξαλείφει την κολπική μαρμαρυγή και τα συνήθως έντονα συμπτώματα που προκαλεί, φαίνεται πως η κατάλυση βελτιώνει γενικότερα την πορεία και την πρόγνωση των ασθενών.

Σε συγκρίσεις πληθυσμών με παρόμοια χαρακτηριστικά, φαίνεται πως οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε κατάλυση έχουν καλύτερη πρόγνωση στην αποφυγή των δυσάρεστων επιπλοκών που προκαλεί η κολπική μαρμαρυγή. Επίσης, έχει φανεί ότι η θεραπεία με κατάλυση μειώνει τουλάχιστον τέσσερις φορές τον κίνδυνο μετάπτωσης της παροξυσμικής κολπικής μαρμαρυγής σε εμμένουσα κολπική μαρμαρυγή.

Επιπλέον, σε ειδικές κατηγορίες ασθενών, όπως οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, έχει πλέον αποδειχθεί από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες πως η κατάλυση παρατείνει το προσδόκιμο επιβίωσης.

Όλα αυτά τα στοιχεία συγκλίνουν στην άποψη πως η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής με σκοπό την αποκατάσταση του φυσιολογικού ρυθμού πρέπει να γίνεται άμεσα.

Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι η παραμονή της αρρυθμίας επί μακρόν μειώνει τα ποσοστά επιτυχίας στη θεραπεία με κατάλυση, είναι έτι περαιτέρω επιβεβαιωτικό της αναγκαιότητας για πρώιμη παρέμβαση.

Κατά συνέπεια, έστω και αν η εμφάνιση της κολπικής μαρμαρυγής δεν οδηγεί άμεσα σε οδυνηρά αποτελέσματα, το κόστος της αναμονής και της θεραπευτικής ολιγωρίας μπορεί να είναι μεγάλο για τη μετέπειτα πρόγνωση.

Η συμβολή εξειδικευμένων καρδιολόγων στο αντικείμενο της κολπικής μαρμαρυγής έχει μεγάλη σημασία για τη σωστή αντιμετώπιση και την ορθή επιλογή των ασθενών που θα ωφεληθούν από τη θεραπεία κατάλυσης.

Σήμερα, στα εργαστήρια καρδιακής ηλεκτροφυσιολογίας, με ανάλογη εμπειρία στο αντικείμενο, η κατάλυση της κολπικής μαρμαρυγής γίνεται ως επέμβαση ρουτίνας με ελάχιστη ταλαιπωρία για τον ασθενή, άμεση κινητοποίηση και επιστροφή στην καθημερινή δραστηριότητα από την επόμενη κιόλας ημέρα.

Παναγιώτης Ιωαννίδης, MD, PhD
Καρδιολόγος
Διευθυντής Καρδιολογικού Ρυθμολογικού Κέντρου
ΙΑΣΩ Γενική Κλινική