Οι νυχτερινοί εφιάλτες και τρόμοι σε παιδιά της προσχολικής ηλικίας

Αν ο ύπνος του μικρού παιδιού διαταράσσεται, η αποκατάσταση της ισορροπίας μπορεί να επιτευχθεί εφαρμόζοντας αξιόπιστες παιδιατρικές συμβουλές.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να κάνουν ένα παιδί να ξυπνήσει τη νύχτα. Τα περισσότερα από αυτά συμβαίνουν όταν τα παιδιά είναι παρά πολύ κουρασμένα ή αγχωμένα. Διατηρώντας για το παιδί σας ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου, θα συμβάλετε στην πρόληψη πολλών προβλημάτων που αφορούν τον ύπνο του.

Εφόσον τα προβλήματα ύπνου επιμένουν ή χειροτερεύουν, μιλήστε με τον παιδίατρο του παιδιού σας.

Οι νυχτερινοί εφιάλτες

Οι νυχτερινοί εφιάλτες είναι τρομακτικά όνειρα που συμβαίνουν συχνά στο δεύτερο μισό της νύχτας, όταν τα όνειρα είναι εντονότερα. Τα παιδιά μπορεί να ξυπνήσουν και να σηκωθούν ή να νιώσουν φοβισμένα και να δυσκολεύονται να ξαναπέσουν να κοιμηθούν.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς:

• Να σπεύσουν το ταχύτερο δυνατό κοντά στο παιδί τους.
• Να το καθησυχάσουν, διαβεβαιώνοντάς το ότι είναι δίπλα του και δεν θα επιτρέψουν σε οτιδήποτε να το βλάψει.
• Να το ενθαρρύνουν να τους αναφέρει τι συνέβη στο όνειρό του. Να του θυμίζουν ότι τα όνειρα δεν είναι πραγματικά.
• Να του επιτρέπουν να αφήνει ένα φως ανοιχτό, αν αυτό το κάνει να νιώθει καλύτερα.
• Μόλις το παιδί τους είναι έτοιμο, και έχει ηρεμήσει, να το παροτρύνουν να επιστρέψει στο κρεβάτι του για να συνεχίσει τον ύπνο του.

Να βλέπουν αν υπάρχει κάτι που φοβίζει το παιδί τους, όπως π.χ. σκιές. Σε αυτή την περίπτωση, να φροντίζουν να το απομακρύνουν.

Οι νυχτερινοί τρόμοι

Οι νυχτερινοί τρόμοι αφορούν συχνότερα τα νήπια και τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας και συμβαίνουν στη διάρκεια των βαθύτερων σταδίων του ύπνου.

Συνήθως, ο βαθύτερος ύπνος λαμβάνει χώρα νωρίς τη νύχτα και συχνά πριν από την ώρα που πάνε για ύπνο οι γονείς. Κατά τη διάρκεια ενός νυχτερινού τρόμου, το παιδί μπορεί:

• Να κλαίει ανεξέλεγκτα.
• Να ιδρώνει, να τρέμει ή να ανασαίνει γρήγορα.
• Να έχει ένα τρομοκρατημένο, σαστισμένο ή απλανές και ανέκφραστο βλέμμα.
• Να κινείται ανήσυχα μέσα στο δωμάτιό του, να ουρλιάζει, να κλοτσά ή να κοιτάζει κάπου επίμονα.
• Να μην αναγνωρίζει τα γύρω του πρόσωπα και να μην αντιλαμβάνεται την παρουσία τους εκεί.
• Να προσπαθεί να απωθεί τα γύρω του πρόσωπα, ιδίως όταν αυτά προσπαθούν να το συγκρατήσουν.

Παρόλο ότι οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 45 λεπτά, οι περισσότεροι κρατούν πολύ λιγότερο χρόνο.

Έπειτα από έναν νυχτερινό τρόμο, τα περισσότερα παιδιά επιστρέφουν γρήγορα για ύπνο από μόνα τους, γιατί στην πραγματικότητα δεν είχαν ξυπνήσει.

Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με τον νυχτερινό εφιάλτη, το παιδί δεν μπορεί να θυμηθεί τον νυχτερινό του τρόμο.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς:

• Να παραμένουν ατάραχοι, αφού είναι γεγονός ότι οι νυχτερινοί τρόμοι είναι συχνά περισσότερο τρομακτικοί για τον γονέα απ’ ό,τι είναι για το παιδί.
• Να μην προσπαθούν να ξυπνήσουν το παιδί.
• Να βεβαιώνονται ότι το παιδί τους δεν κινδυνεύει να βλάψει τον εαυτό του. Αν προσπαθεί να κατέβει από το κρεβάτι του, να προσπαθούν να το συγκρατούν με προσεκτικό και απαλό τρόπο.
• Να έχουν υπόψη τους ότι είναι πολύ πιθανό, έπειτα από λίγη ώρα, το παιδί τους να χαλαρώσει και να ξανακοιμηθεί ήσυχα. Εφόσον το παιδί εκδηλώνει νυχτερινούς τρόμους, θα πρέπει ασφαλώς να ενημερώνουν την baby sitter για το πώς εκδηλώνονται αυτοί και για το τι μπορούν να κάνουν. Στην περίπτωση που επιμένουν οι νυχτερινοί τρόμοι, να το συζητούν με τον παιδίατρο του παιδιού.

Κρατήστε ένα ημερολόγιο ύπνου

Εφόσον για οποιονδήποτε λόγο σας ανησυχούν οι συνήθειες ύπνου του παιδιού σας, φροντίστε να μιλήσετε με τον παιδίατρο.

Κρατήστε ένα ημερολόγιο ύπνου που θα σας βοηθήσει να παρακολουθείτε το πρόβλημα του παιδιού και το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:

• Πού κοιμάται το παιδί σας.
• Πόσες ώρες διαρκεί συνήθως ο νυχτερινός του ύπνος.
• Τι χρειάζεται για να κοιμηθεί (π.χ. ένα αγαπημένο του παιχνίδι ή μια κουβέρτα παρηγοριάς).
• Πόσο καιρό του παίρνει για να αποκοιμηθεί.
• Πόσες φορές ξυπνά τη νύχτα.
• Τι κάνετε για να το καθησυχάσετε και να το παρηγορήσετε, όταν ξυπνά τη νύχτα.
• Την ώρα και τη διάρκεια των υπνάκων του.
• Τις όποιες αλλαγές ή εντάσεις στο σπίτι του.

Να παρακολουθείτε αυτές τις πληροφορίες επί μία έως δύο εβδομάδες και να τις παίρνετε μαζί σας όταν επισκέπτεστε τον παιδίατρο.

Να μη σας διαφεύγει το γεγονός ότι τα προβλήματα του ύπνου στην παιδική ηλικία είναι πολύ συχνά και ότι με τον καιρό και με τη βοήθεια του παιδιάτρου εσείς και το παιδί σας θα τα ξεπεράσετε.

Γεώργιος Χατζηγεωργίου, Διευθυντής Δ’ Παιδιατρικής Κλινικής ΙΑΣΩ Παίδων