Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης

Η θρόμβωση ως κλινικό φαινόμενο, είναι εκδήλωση διαταραχής της αιμόστασης  και οδηγεί σε απόφραξη της φλεβικής ή της αρτηριακής κυκλοφορίας του αίματος.

Εντοπίζεται τόσο στο επιφανειακό φλεβικό δίκτυο και ονομάζεται επιπολής θρομβοφλεβίτιδα ή στο εν τω βάθει και έχουμε την εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και μπορεί να προκληθούν επιπλοκές της νόσου όπως η Πνευμονική εμβολή και το Μεταθρομβωτικό σύνδρομο.

Ο ετήσιος αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με την ΦΘΝ ανέρχεται σε 543.454 και είναι υπερδιπλάσιος από άλλες αιτίες όπως Καρκίνο μαστού (86.831),Καρκίνο προστάτη (63.636) , Τροχαία ατυχήματα (53.599), AIDS   (5.860) .Περίπου 250.000 άνθρωποι το χρόνο νοσηλευόμενοι ή περιπατητικοί εμφανίζουν φλεβοθρόμβωση και περίπου 200.000   διαγιγνώσκονται με Πνευμονική Εμβολή ( ΠΕ ).

Η συχνότητα που εμφανίζεται η θρόμβωση κυμαίνεται από 35 – 52 % . Η θρόμβωση χαρακτηρίζεται Δευτεροπαθής αν η αιτία της σχετίζεται με την ύπαρξη άλλων παραγόντων κινδύνου και σαν Πρωτοπαθής αν  εμφανίζεται χωρίς να υπάρχουν αυτοί οι παράγοντες κινδύνου.

Τα κλινικά σημεία και συμπτώματα δεν είναι ενδεικτικά και διαλάθουν της προσοχής.Αρκεί να σημειώσουμε ότι το 50% των ασθενών με φλεβοθρόμβωση είναι ασυμπτωματικοί.

Οι παράγοντες εκείνοι που επηρρεάζουν και προδιαθέτουν στην εμφάνιση μιας φλεβοθρόμβωσης είναι:

• Χειρουργικές επεμβάσεις
• Τραύμα
• Οξεία παθολογική νόσος
• Φαρμακευτική αγωγή   (χημειοθεραπευτικά, αντισυλληπτικά, θεραπεία
• ορμονικής υποκαταστάσης)
• Τοποθέτηση κεντρικού φλεβικού καθετήρα
• Παρατεταμένη ακινησία
• Κιρσοί στα κάτω άκρα
• Υπερπηκτικότητα –θρομβοφιλία
• Κύηση, αντισυλληπτικό χάπι, θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
• Καρκίνος, αυτοάνοσο νόσημα
• Πτήσεις μεγάλων αποστάσεων
• Πολύωρα ταξίδια

Ο κίνδυνος εσφαλμένης διάγνωσης   στην περίπτωση της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης ανέρχεται στο 60%, γεγονός που σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα των επιπλοκών της (πνευμονική εμβολή) απαιτεί αυξημένη επαγρύπνηση και σε κλινική υποψία επιβάλλεται να αρχίζουμε αμέσως θεραπεία και ταυτόχρονα να γίνεται ο κατάλληλος εργαστηριακός έλεγχος για την πιστοποίηση ή τον αποκλεισμό της.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της νόσου ποικίλουν και μπορεί να μην είναι ενδεικτικά. Αν εκδηλωθούν τότε  ο ασθενής παραπονείται για

• Πόνο με αιφνίδια έναρξη
• Οίδημα με χαρακτηριστικά: ήπιο, ζυμώδες, ξεκινά από το  κατώτερο τριτημόριο της κνήμης και μπορεί να είναι καθολικό
• Ευαισθησία – τάση: στον μηρό ή στην γαστροκνημία
• Αλλαγή στο χρώμα του δέρματος
• Ερυθρότητα – θερμό δέρμα
• Θερμές  και διατεταμένες επιφανειακές φλέβες
• Πυρετική κίνηση

Η διάγνωση της θρόμβωσης θα γίνει με την προσεκτική λήψη ιστορικού και καλής κλινικής εξέτασης και θα τεκμηριωθεί με τον κατάλληλο εργαστηριακό έλεγχο:

• Έγχρωμο Υπερηχογράφημα –Triplex : αποτελεί γρήγορη, εύκολη ανώδυνη μέθοδο εξακρίβωσης αν ο ασθενής παρουσιάζει θρόμβωση, την ακριβή εντόπιση του θρόμβου, καθώς επίσης μας  παρέχει πληροφορίες και για τον θρόμβο (χρονιότητα)
• CT και MRI φλεβογραφία   σε περιπτώσεις που ο έλεγχος με triplex δεν είναι διαφωτιστικός ή σε υποψία θρόμβωσης κεντρικότερα (κοιλιά και στον θώρακα)

Θεραπεία

Η άμεση έναρξή της είναι ουσιαστική και ο σκοπός της θεραπείας  είναι:

• Παρεμπόδιση της πνευμονικής εμβολής
• Μείωση της βαρύτητας του μεταθρομβωτικού συνδρόμου
• Ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς: κλινοστατισμός, ανάρροπη θέση, ελαστική περίδεση σκελών και έναρξη γυμναστικής μετά 3/μερον. Μετά την 4- 6η ημέρα που ο θρόμβος σταθεροποιείται στο τοίχωμα, ρυθμίζεται η αντιπηκτική αγωγή και ο ασθενής κινητοποιείται ξανά. Πρόσφατες οδηγίες όμως συνιστούν την αντιμετώπιση περιστατικών  φλεβοθρόμβωσης σε περιπατητική βάση, χωρίς να χρειάζεται να νοσηλευθεί ο ασθενής.
• Περιορισμός ή συρίκνωση  του θρόμβου .

Τα φάρμακα που διαθέτουμε σήμερα είναι:

• Αντιπηκτικά : Σκοπός τους είναι η παρεμπόδιση της επέκτασης του θρόμβου
• Ηπαρίνη : η δράση της θεωρείται επιτυχής όταν 2-πλασιάζεται ο χρόνος ενεργού μερικής θρομβοπλαστίνης.
• Ηπαρίνες Χαμηλού Μοριακού Βάρους : έχουν λιγότερες παρενέργειες από την κλασική Ηπαρίνη και λιγότερο κίνδυνο αιμορραγίας
• Αντιπηκτικά από το στόμα : Είναι οι κουμαρίνες ( Sintrom ) δρούν αναστέλλοντας τη δράση της βιταμίνης Κ και τη σύνθεση των παραγόντων VII, IX, X. Η αποτελεσματικότητα τους ελέγχεται με το χρόνο προθρομβίνης (ΡΤ) και με το ΙΝR. Θεραπευτικά αποτελέσματα έχουμε όταν το ΙΝR είναι τουλάχιστον 2,5-3,5
• Νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά , που δεν απαιτούν συχνό έλεγχο πηκτικότητας.

Η διάρκεια της θεραπείας κυμαίνεται από 3-6 μήνες ανάλογα με την βαρύτητα και την ύπαρξη επιπλοκών.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η κλινική διάγνωση είναι επισφαλής καθ’ όσον τα συμπτώματα δεν είναι πάντα ενδεικτικά , ειδικά ή χαρακτηριστικά, τα κλινικά σημεία είναι ανύπαρκτα ιδίως σε κατακεκλιμένους ασθενείς, και μόνο σε πλήρη απόφραξη του αυλού παράγονται τα γνωστά συμπτώματα. Να σημειωθεί ότι  όσο κεντρικότερη η απόφραξη τόσο πιο έκδηλα τα συμπτώματα. Η φλεβοθρόμβωση αποτελεί μία νόσο που είναι ΥΠΟΥΛΗ – ΒΟΥΒΗ – ΧΩΡΙΣ ΕΙΔΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ.

Αντώνης Παπαγεωργίου, Αγγειοχειρουργός, Συνεργάτης Αγγειοχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Γενική Κλινική , Υπεύθυνος Αγγειοχειρουργικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων