Τι είναι η πνευμονία;
Η Πνευμονία είναι μία λοίμωξη των πνευμόνων που κατά κανόνα εμφανίζεται με βήχα, πυρετό και δυσκολία στην αναπνοή.
Δυνητικά είναι μία σοβαρή νόσος ειδικά σε βρέφη και μικρά παιδιά.
Αίτια πνευμονίας είναι τα μικρόβια και οι αναπνευστικοί ιοί, με τους ιούς να πρωταγωνιστούν στα μικρά παιδιά και βρέφη και τα βακτήρια στα μεγαλύτερα παιδιά αν και πολύ συχνά μπορεί να συμβεί το αντίθετο.
Γιατί χρειαζόμαστε την Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονίας
Η θεσμοθέτηση της έχει στόχο την εγρήγορση και επαρκή ενημέρωση για την Πνευμονία που,
— είναι μία σοβαρή νόσος με καλή πρόγνωση
— απαιτεί όμως έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση
— η σωστή διαχείριση είναι προαπαιτούμενο για τη μείωση του κινδύνου βραχυπρόθεσμων & μακροπρόθεσμων επιπλοκών
Συχνά συμπτώματα πνευμονίας
- Βήχας συχνά κοφτός μη ηχηρός
- Πυρετός αλλά ενίοτε απουσιάσει στις άτυπες λοιμώξεις
- Ταχύπνοια (γρήγορη αναπνοή συγκριτικά με τη συνήθη, λαχάνιασμα)
- Πόνος στον θώρακα στην αναπνοή
- Βογγητό στην αναπνοή, γογγυσμός
- Μειωμένη όρεξη, μέτρια ή κακή γενική κατάσταση, υπνηλία
- Κακή διάθεση, πυρετός βήχας και γρήγορη αναπνοή αποτελούν πολύ ύποπτα συμπτώματα ότι το παιδί έχει πνευμονία.
Διάγνωση Πνευμονίας, από ποιον & Πως;
- Παιδιατρική εκτίμηση – Ακρόαση
- Ακτινογραφία θώρακα
- Αιματολογικός έλεγχος όταν απαιτείται
Θεραπεία Πνευμονίας, Σπίτι ή Νοσοκομείο;
Η μικροβιακή πνευμονία αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά.
Οι ιογενείς, αν και είναι δύσκολο να αποκλειστεί η ύπαρξη μικροβιακής επιπλοκής, μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με υποστηρικτικά μέτρα. Μερικές φορές τα συμπτώματα για την κατάσταση των παιδιών με ιογενή πνευμονία είναι πιο επιβαρυμένη, ειδικά αναφορικά με την αναπνευστική δυσχέρεια που παρουσιάζουν.
Κάποια παιδιά με πνευμονία νοσηλεύονται και κάποια αντιμετωπίζονται σπίτι με στενή παρακολούθηση.
Απαραίτητα συνοδά υποστηρικτικά μέτρα, όπως οξυγόνο επί ανάγκης, καλή ενυδάτωση και σίτιση, ανάπαυση και αποχή για ικανό αριθμό ημερών από το σχολείο και αθλητικές δραστηριότητες.
Επί επιπλοκής, ο χρόνος νοσηλείας παρατείνεται, ενώ στις περιπτώσεις αυτές συχνά απαιτείται και χειρουργική παρέμβαση.
Κριτήρια νοσηλείας παιδιού με πνευμονία
Η νοσηλεία είναι απαραίτητη όταν το παιδί έχει 1 ή περισσότερα από τα κάτωθι:
- Ιστορικό επιβαρυμένο, παρουσία συνοδών νοσημάτων οξέων και χρόνιων
- Βαρύτητα κατάστασης του παιδιού κατά την εκτίμηση ή στην πορεία.
- Ανάγκη χορήγησης οξυγόνου
- Ανάγκη χορήγησης υγρών και ηλεκτρολυτών
- Πνευμονία με αυξημένη βαρύτητα (κλινικά ακτινολογικά εργαστηριακά) που απαιτεί ενδοφλέβια αγωγή
- Παρουσία επιπλοκής όπως συλλογής υγρού
- Έμετοι ή αδυναμία λήψης φαρμάκων από του στόματος.
- Μη αξιόπιστο οικογενειακό περιβάλλον, ικανό να υποστηρίξει το παιδί και να αναγνωρίσει τυχόν επιδείνωση της εικόνας
Επιπλοκές Πνευμονίας
Οι επιπλοκές δεν είναι σπάνιες, κατά κανόνα αντιμετωπίσιμες, και το παιδί έχει πολύ καλή πρόγνωση, έστω και αν η ταλαιπωρία παιδιού και οικογένειας είναι μεγαλύτερη.
Αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών έχουμε σε:
— μικρά παιδιά και βρέφη
— οι ασθενείς με καθυστερημένη διάγνωση και αντιμετώπιση
— παιδιά με υποκείμενα νοσήματα
— πνευμονία μεγάλης έκτασης
Τέλος, συγκεκριμένα μικρόβια και στελέχη αυτών σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα και βαρύτητα επιπλοκών, όπως εμφάνιση πυώδους πλευριτικής συλλογής που να απαιτεί χειρουργική παρέμβαση.
Οι επιπλοκές που δυνητικά θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε σε παιδί με πνευμονία είναι:
- Συλλογή υγρού (πλευριτική συλλογή και εμπύημα)
- Απόστημα
- Ατελεκτασία (τμήμα πνεύμονα με προβληματικό αερισμό που συχνά επιδεινώνει την αναπνευστική λειτουργία με πτώση κορεσμού οξυγόνου όταν αφορά σε μεγάλη περιοχή)
- Μικροβιαιμία / Σηψαιμία
- Νέκρωση πνεύμονα με παρουσία φυσαλίδων με ή χωρίς διαφυγή αέρα
- Αναπνευστική ανεπάρκεια με ανάγκη αυξημένης υποστήριξης
- Ανεπάρκεια στη λειτουργία άλλων οργάνων, όπως για παράδειγμα νεφροί, καρδιά, νευρικό σύστημα (επιπλοκές από άλλα συστήματα είναι συχνότερες στις πνευμονίες από ιούς και άτυπα βακτήρια)
- Μακροπρόθεσμες επιπλοκές είναι η εμφάνιση νέας ή υποτροπή της αρχικής πνευμονίας στην ίδια θέση
- Επίμονη / υποτροπιάζουσα συμπτωματολογία με υγρής απήχησης βήχα μετά την ανάρρωση και την οξεία φάση. Συνδυάζεται με τοξικά μικρόβια ή και ατελώς θεραπευθείσα αρχική λοίμωξη.
Ουσιαστικά αφορά σε ανάπτυξη βρογχεκτασιών (διατεταμμένοι βρόγχοι που εύκολα γεμίζουν με εκκρίματα και δύσκολα αποστειρώνονται) άρα απαιτούν αντιβιοτικά σχήματα μεγάλης διάρκειας & εντατική φυσικοθεραπεία αναπνευστικού.
Πρόγνωση Πνευμονίας
Η πρόγνωση είναι καλή για το σύνολο των παιδιών με πνευμόνια και οι εξαιρέσεις είναι λίγες.
Η έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση βελτιώνει την πρόγνωση.
Ο κανόνας είναι ότι χρειάζεται ακτινολογικός επανέλεγχος σε 4-6 εβδομάδες επί καλής πορείας.
Τα παιδιά με πνευμονία μικρής έκτασης, καλή πορεία χωρίς επιπλοκές συχνά δε χρειάζονται ακτινολογικό επανέλεγχο.
Πρόληψη πνευμονίας
- Γενικά μέτρα υγιεινής και καθαριότητας
- Εμβολιασμός έναντι γρίπης και πνευμονιόκοκκου
- Αποφυγή συγχρωτισμού και επαφής με πάσχοντες από λοιμώξεις αναπνευστικού
Μάριος Παπαδόπουλος, Παιδοπνευμονολόγος – Παιδοαλλεργιολόγος, Διευθυντής Πνευμονολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων και Διευθυντής Αλλεργιολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων
