Επιληψία: Μια γνωστή άγνωστη νευρολογική διαταραχή
Η επιληψία έχει αναφερθεί σε κείμενα της δεύτερης χιλιετηρίδας π.Χ.. Στην αρχαία Ελλάδα αναφερόταν ως επιληψία, σεληνιασμός, ηράκλεια νόσος και ιερά νόσος από τους ιπποκρατικούς. Αρχικά ως αιτιολογία της επιληψίας, η κατοχή του ατόμου από υπερφυσικές ή θεϊκές δυνάμεις ήταν η πιο διαδεδομένη.
Η αναγνώριση της επιληψίας ως ξεχωριστής κλινικής οντότητας και βιολογικής νόσου που δεν οφείλεται σε υπερφυσικές, θεϊκές, δαιμονικές ή μαγικές δυνάμεις αποδίδεται στον Ιπποκράτη ο οποίος απέρριψε τις θεραπείες μέσω εξαγνισμού, προσευχών και τελετών που αποσκοπούσαν στο να εξευμενίσουν τις θεϊκές δυνάμεις. Ο Ιπποκράτης πρότεινε, χειρουργικές μεθόδους, και θεραπείες μέσω βοτάνων και δίαιτας.
Η επιληψία είναι η τέταρτη συχνότερη νευρολογική διαταραχή παγκοσμίως και προκαλείται από την αιφνίδια ηλεκτρική εκφόρτιση (αυξημένη και ταυτόχρονη δραστηριότητα δηλαδή) κυττάρων του εγκεφάλου.
Η ονομασία της νόσου ως επιληψία από τους αρχαίους Έλληνες φανερώνει την οξυδέρκεια τους καθώς επιβεβαιώθηκε στην σύγχρονη εποχή ότι η βασική αιτία της πάθησης είναι ότι ένα σύνολο κυττάρων του εγκεφάλου (νευρώνων) αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο μίας περιοχής ή και ολόκληρου του εγκεφάλου, καταστέλλοντας κάθε άλλη εγκεφαλική δραστηριότητα.
Χαρακτηρίζεται από επιληπτικές κρίσεις που μπορούν να εκδηλώνονται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Γενικά τις διαχωρίζουμε σε τρείς κυρίως κατηγορίες:
- Τις γενικευμένες που χαρακτηρίζονται από απώλεια συνειδήσεως που μπορεί να διαρκέσει συνήθως από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά και μπορεί να συνοδεύεται από σπασμούς, βολβοστροφή ή και δάγκωμα της γλώσσας. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει διέγερση των κυττάρων του εγκεφάλου και στα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια.
- Τις εστιακές, κατά την διάρκεια των οποίων δεν προκαλείται απώλεια συνειδήσεως αλλά εκδηλώνονται συχνά με ακούσιες κινήσεις (σπασμούς) διαφόρων μυών του σώματος, όπως του προσώπου ή των άνω και των κάτω άκρων. Σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει διέγερση συγκεκριμένης περιοχής του εγκεφάλου.
- Τις αγνώστου προέλευσης, όταν η κλινική τους εκδήλωση δεν μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την προέλευσή τους.
Και στις τρεις περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να είναι κινητικά (ακούσιες συσπάσεις μυών, ακούσιες κινήσεις) ή μη κινητικά και να αφορούν ψευδείς αισθήσεις, αλλαγή συναισθήματος ή συμπεριφοράς αλλά και ταχυκαρδία, ενοχλήσεις από το πεπτικό σύστημα καθώς και πολλά άλλα.
Η αιτιολογία της επιληψίας είναι επίσης πολυποίκιλη καθώς μπορεί να οφείλεται σε γονιδιακούς παράγοντες (με διάφορες μορφές κληρονομικότητας), σε οργανικές βλάβες του εγκεφάλου (όπως σε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, σε όγκους κ.α.), σε λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, σε μεταβολικές διαταραχές (όπως σε υπογλυκαιμία, υπονατριαιμία, υπασβεστιαιμία κ.α.), σε αυτοάνοσα νοσήματα και σε πολλές άλλες σπανιότερες αιτίες.
Η διάγνωση γίνεται από τον ειδικευμένο ιατρό ο οποίος βασίζεται στο ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις. Βασικές εξετάσεις είναι το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα που μπορεί να είναι απλό, μετά από στέρηση ύπνου ή και μακράς διαρκείας, η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (μερικές φορές απαιτούνται ειδικές λήψεις), καθώς και οι αιματολογικές, βιοχημικές και ανοσολογικές εξετάσεις.
Η θεραπεία είναι συνήθως φαρμακευτική αλλά σε μερικές περιπτώσεις έχουν ένδειξη και κάποιες επεμβατικές μέθοδοι (όπως οι νευροδιεγέρτες) αλλά και νευροχειρουργικές επεμβάσεις. Η κλινική μας διαθέτει την δυνατότητα πλήρους διερεύνησης και θεραπευτικής αντιμετώπισης κάθε μορφής επιληψίας.
Dr Κωνσταντίνος Κουμάκης, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
Dr Ιωάννης Βελέντζας, Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διευθυντής Νευρολογικής Κλινικής & Εργαστηρίου Νευροφυσιολογίας ΙΑΣΩ Γενική Κλινική
